مراجع معظم تقلید
منبع : پایگاه اطلاع رسانی بصیرت
آيت الله العظمي سيد محمد هادي حسيني ميلاني از فقهاي نامدار شيعه در زو هشتم محرم سال 1313 ه.ق در خاندان علم و تقوا درنجف به دنيا آمد، جد اعلايش شريف سيد علي اكبر با 26 سال نسب به "علي اصغر" فرزند امام علي بن حسين (ع) مي رسد. او به درخواست مردم مؤمن "اسكوچاي" و "ميلان" و موافقت نقيب سادات حسيني مدينه به آنجا هجرت كرد.
مرحوم آيت الله ميلاني، مقدمات را نزد شيخ ابراهيم همداني و آخوند ملاحسن تبريزي خواند و مطول را از محضر آيت الله شيخ ابراهيم سالياني و سيد جعفري اردبيلي و ميرزا علي ايرواني و شيخ ابوالقاسم مامقاني فراگرفت و در دوره خارج فقه و اصول از محضر آيت الله شيخ الشريعه اصفهاني، آيت الله شيخ آقا ضياء عراق، آيت الله ميرزا حسين نائيني، و آيت الله شيخ محمدحسين اصفهاني بهره جست و به مقام رفيع اجتهاد نايل شد. فلسفه را از سيد حسين بادكوبه اي و شيخ محمد حسين اصفهاني، كلام و مناظره و تفسير را از آيت الله شيخ محمد جواد بلاغي و اخلاق را از سيد ميرزا علي قاضي و سيد عبدالغفار مازندراني و رياضيات را از سيد ابوالقاسم خوانساري آموخت و در طول حيات علمي خود بيش از 1500 اجازه روايي از علماي برجسته دريافت كرد و با همكاري علامه طباطبايي، آيت الله سيد صدرالدين جزايري و شيخ علي قمي طي 8 سال وسائل الشيعه راتصحيح كرد.
آيت الله ميلاني در سال 1359 ه.ق به سوريه و لبنان سفر كرد و در اين سفر با آيت الله سيد عبدالحسين شرف الدين، آيت الله سيد محسن امين، آيت الله شيخ حبيب آل ابراهيم، آيت الله ميرزا حسن لواساني و حجت الاسلام شيخ محمد تقي صادق در شهرهاي صور، دمشق، بعلبك، غازيه و نبطيه ملاقات كرد و از اندوخته هاي علمي آنان بهره برد.
آيت الله ميلاني فعاليت سياسي خود را از دوران جواني در عراق آغاز كرد. وي در جريان جنگ مردم مسلمان عراق عليه حضور انگليس در اين كشور كه به رهبري مراجع ديني صورت گرفت، همراه ميرزا مهدي فرزند آخوند خراساني،شيخ جواد جواهري پسر صاحب جواه، آيت الله سيد علي داماد و برخي ديگر از هم دوره هاي خود، در اين رويداد بزرگ اجتماعي شركت جست. وي در سال 1332 ه.ش جهت زيارت قبر پاك امام هشتم (ع) به مشهد مشرف شده و به درخواست مردم و برخي از علماي آن روز خراسان در مشهد و از زمان اقامت تا آخرين سال حيات پر بار خود، به تدريس خارج فقه و اصول مشغول بود و صدها چهره برجسته در محضر ايشان تلمذ كردند.
ورود آيت الله ميلاني به مشهد پس از نهضت ملي نفت بود.
آيت الله ميلاني با گردانندگان پيشين اين نهضت در مشهد رابطه نزديك است و در جريان 15 خرداد 1342 از پيشگامان نهضت روحانيت بود.
در جريان كاپيتولاسيون نيز كه در دولت حسنعلي منصور و به منظور تضمني امنيتي براي مستشاران آمريكايي پيش بيني هايي شده بود، آيت الله ميلاني با امام خميني قدس سره همراهي كرد.
و در خرداد 1346 با انتشار اعلاميه اي در ربطه با جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل، با اعراب مسلمان اظهار همدردي كرد و به همين دليل از سوي تيمسار نصيري تهديد شد. و در همين سال در جريان جشن تاجگذاري به خاطر نگفتن تبريك به شاه، گذرنامه ايشان صادر و دستور خروج وي از ايران داده شد، ولي به خاطر ملاحظه نفوذ معنوي ايشان در بين توده هاي مردم و جايگاه بلندي كه ميان روحانيت و مراجع تقليد داشت، رژيم از تصميم خود منصرف شد.
آيت الله ميلاني دو روز پس از شهادت آيت الله سعيدي، در 24 خرداد 1349، به منظور تجليل از شخصيت روحاني ايشان، درس خود را تعطيل كرد و در 24 تيرماه همين سال محمد الفهام و رئيس دانشگاه الازهر كه از سوي دارالتقريب بين المذاهب الاسلاميه، از قاهره به ايران آمده بود، با وي ديدار كرد.
آيت الله ميلاني سالهاي پايان عمر خود را مصروف تأسيس مدارس ديني و پرورش طلاب مستعد كرد: مدرسه عالي حسيني، مدرسه امام صادق و مدرسه ميلاني از آن جمله است كه با برنامه دقيق اداره مي شد و اساتيد بلند پايه اي، تدريس علوم ديني را از دوره مقدماتي تا خارج در آنها به عهده داشتند.
آيت الله ميلاني روز جمعه 29 رجب 1395 ه.ق / 17 مرداد 1354 در مشهد چشم از جهان فروبست و در روضه رضوي مدفون گرديد، روح بلند، ايمان پايدار، سيماي ملكوتي و اخلاق الهي ايشان در طول بيش از نيم قرن راهيان راه عشق و ايثار و حق و عدالت را سيراب كرد، او نه تنها يكي از برجسته ترين فقهاي شيعه در طول قرن حاضر بود، بلكه در اداي جهاد، و عدالت خواهي نيز كم نظير بود و هزاران انسان مؤمن را به دور خود جمع كرد و از خوان معرفت خود خوشه چين ساخت .
