حضرات آیات
منبع:پایگاه اطلاع رسانی بصیرت
عالم ربانی ، فقیه صمدانی ، متاله قرآنی ، و استاد مكتب معارف اهل بیت علیهم السلام آیت الله حاج میرزا حسنعلی مروارید قدس سره ، هشتم شوال 1329 ق . در مشهد مقدس پا به عرصه حیات نهاد . پدرش حجه الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدرضا مروارید (1299 ـ1338 ق . ) . از عالمان وارسته مشهد بود و با عالم ربانی حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودكی رابطه مودت و عقد اخوت داشت . جد مادری ایشان ، عالم ربانی و صاحب كرامات ، آیت الله حاج شیخ حسنعلی تهرانی ( م 1329 ق . ) است كه از شاگردان برجسته مرجع بزرگ ، آیت الله میرزا محمدحسن شیرازی و از عالمان نامدار قرن 14 در مشهد مقدس بوده است . نام حسنعلی ، به یاد آن اسوه تقوا و نیز به احترام حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودكی بر آیت الله مروارید نهاده شده است . آیت الله میرزا حسنعلی مروارید ، در سال 1337 ق . و در اوایل 9 سالگی پدر را از دست داد و مطابق وصیت پدر تحت نظارت دوست معتمد او حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودكی ، و تربیت و تدبیر مادری وارسته و اهل تهجد (متوفای 1360 ش . ) قرار گرفت . ایشان پس از یادگیری خواندن و نوشتن و قرائت جز سی ام قرآن و كلیات سعدی نزد استاد مكتب ، در 13 سالگی به دلیل علاقه وافر به علوم اسلامی وارد حوزه علمیه شد. در مسیر دانش اندوزی ، ادبیات را نزد اساتید مطرح آن زمان و منطق را نزد برادر ارشد استاد محمدتقی شریعتی آموخت . عالم ربانی حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودكی ، خود بخش هایی از الروضه البهیه (شرح لمعه ) را برای او درس گفت و جالب این كه شاگرد نورس او ـ میرزا حسنعلی ـ استاد را در توضیح بعضی از قسمت های مشكل كتاب یاری می داد. مكاسب را نزد آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی فراگرفت . آیت الله مروارید شیفته شخصیت جامع و تسلط علمی این استاد بزرگ حوزه خراسان بود و روزگار كهولت نیز به هنگام بردن نام از او به وجد می آمد و او را می ستود. برجسته ترین استاد ایشان ، عالم ربانی و استاد معارف قرآنی ، آیت الله میرزا مهدی اصفهانی (1303 ـ1365 ق . ) بود . ایشان علاوه بر فراگیری مباحث تخصصی (خارج ) فقه و اصول فقه (به ویژه آرا نوین آیت الله شیخ محمدحسین نائینی ، استاد اصولی آیت الله اصفهانی ) ، آرا اصولی میرزای اصفهانی و نیز معارف اعتقادی برپایه مكتب اهل بیت علیهم السلام را در محضر این استاد كم نظیر فرا گرفت و تا آخر عمر وی از محضرش در علم و عمل كسب فیض كرد. از آن پس بود كه ایشان در زمره اركان جنبش معاصر علمی حوزه خراسان در احیای روش اهل بیت علیهم السلام در شناخت معارف اسلامی قرار گرفت . جنبشی كه بعدها به مكتب معارفی خراسان یا مكتب تفكیك شهرت یافت . بنیانگزار اصلی این جنبش ، مرحوم آیت الله میرزا مهدی اصفهانی رحمه الله علیه در پی یك تحول روحی و شهود باطنی ، از سلوك عرفانی آن روزگار خویش و مشرب فلسفی مرسوم روی تافت . وی با بازخوانی معارف اهل بیت علیهم السلام در دین شناسی ، رویكرد متكلمان و فقیهان شیعی در روش فهم معارف دینی را سازمانی دوباره داد و صورت متكامل و بدیعی را عرضه داشت . اساس این رویكرد ، استوار ساختن خداشناسی ، انسان شناسی ، كیهان شناسی و سلوك معنوی بر بنیان آموزه های وحیانی قرآن و حدیث ، و وانهادن فرضیه های رایج فلسفه موروثی و دستورالعمل های تصوف و عرفان مصطلح است . وی پس از اخذ اجازه اجتهاد از استاد فقه و اصول خود ، آیت الله نائینی رهسپار مشهد گردید. در آن جا با غلبه علمی بر مخالفان مشی خویش و جانبداران عرفان صوفیانه و فلسفه رایج ، سفره درس خویش را برای شاگردان خویش كه برخی از مخالفان دیروز او بودند گسترد و آن ها را با عمق مبانی خود آشنا كرد. آیت الله مروارید یكی از این شاگردان بود كه با كمی سن در كنار انبوه شاگردان و بزرگانی همچون استاد خود آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی ، و نیز آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی و آیت الله حاج شیخ كاظم دامغانی پای درس میرزا می نشست . از همین ایام ، رابطه علمی و دوستی ایشان با مرحوم آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی آغاز شد و از آن پس سالیان متمادی با وی هم درس ، هم بحث ، و تا آخر عمر با او همراه و همگام بود. آیت الله مروارید مدتی پس از فوت استاد خویش میرزا مهدی اصفهانی ، به تدریس خارج فقه و معارف دینی پرداخت و قریب چهل سال بسیاری از دانشوران علوم و معارف اسلامی را از دروس و بیانات علمی خود بهره مند ساخت . در تدریس خارج فقه ، هفته ای یك روز به شرح احادیث اخلاقی می پرداخت . اینك بسیاری از این شاگردان خود عالمانی برجسته و وارسته اند و مشغول تدریس دروس خارج فقه و اصول و اداره موسسات بزرگ پژوهشی علوم اسلامی هستند . آن فقید سعید تسلطی كم نظیر بر معارف اهل بیت علیهم السلام و تبحری چشمگیر در تفسیر روایات و فقه الحدیث داشت . این تبحر ، ایشان را در فقه و كلام بلند آوازه ساخته بود. بیشترین شهرت علمی ایشان ، در تبیین و توضیح معارف كلامی ـ اعتقادی و ضوابط دین شناسی در مكتب اهل بیت علیهم السلام به سبك استاد خویش است . كتاب « تنبیهات حول المبدا والمعاد » خلاصه ای از درس های معارف ایشان است كه در دوره های متعدد به تدریس آن ها پرداخته بود و بنا به خواهش تنی چند از شاگردان خویش ، آن را به صورت كتابی مستقل به رشته تحریر درآورد. این كتاب با چاپ و ترجمه های متعدد مورد استقبال دانش پژوهان و اندیشمندان قرار گرفته است . سرانجام این وجود پربركت در سن 96 سالگی و در آخرین ساعت شامگاه سه شنبه نوزدهم شعبان المعظم 1425 قمری برابر با چهاردهم مهر 1383 هجری شمسی ، پس از قرائت زیارت عاشورا كه همیشه بر آن مداومت می ورزید ، و نیز تجدید پیمان با حضرت ولی عصر ارواحنا فداه در زیارت آل یس ، در پی سكته قلبی از این دیار رخت بربست و به لقای حق شتافت . پیكر پاك ایشان روی دستهای هزاران مشتاق و ارادتمند و با حضور علمای طراز اولی همچون حضرات آیات میرزا علی فلسفی ، سید عزالدین زنجانی و واعظ طبسی و نمایندگان رهبری و مراجع و مسئولان مملكتی از مسجد ملاحیدر تا حرم مطهر تشییع و به همت آیت الله واعظ طبسی و طبق وصیتش در حرم مطهرخاکسپاری شد . لازم به ذکر است حضرت آیت الله فلسفی در حرم مطهر بر پیکر میرزا نماز گزارد .
