اعتکاف
در پایان به درس‌های برگرفته از نصایح مرحوم میرزا در طول عمر پربرکت ایشان اشاره می‌شود تا بتوان با سرمشق قرار دادن آن، نردبان معنویت را طی نمود تا به سعادت دنیا و آخرت منتهی شد ان شاء الله تعالی
در پایان به درس‌های برگرفته از نصایح مرحوم میرزا در طول عمر پربرکت ایشان اشاره می‌شود تا بتوان با سرمشق قرار دادن آن، نردبان معنویت را طی نمود تا به سعادت دنیا و آخرت منتهی شد ان شاء الله تعالی.
ـ اولين مرحله، اهميت به تكاليف شرعى است، انسان ابتدا بايد به واجبات خود اهميت خاصى دهد، وظايف خود را به نحو احسن ادا نمايد و در انجام آنها سهل انگارى نكند و اين اولين گام جهت كسب معنويت و توفيق است.
2ـ پرهيز از گناه: انسان طالب كمال بايد در فعل و كلام خود تقواى الهى را مد نظر بگيرد و به خاطر مكاسب دنيا، خلاف نگويد. گاهى انسان به خود مىباوراند كه مسئلهاى نيست بعداً جبران مىكنم و (نعوذ باللَّه) دروغ مىگويد، حال آنكه همين كار، او را از كسب توفيق محروم كرده و به عقب مىراند. شيطان در كمين انسان است و سعى مىكند براى كارهاى خلاف، توجيهى را به فرد، القا كند، تا او را به سوى انجام كار خلاف بكشد. انسان نبايد مكاسب و لذات دنيا را مقدم بر اطاعت پروردگار بنمايد؛ بلكه بايد فرامين الهى را خالصانه انجام دهد و از گناه بپرهيزد.
3ـ محبت واقعى به اهل بيت: داشتن: خداوند متعال مىفرمايد: «وابتغوا اليه الوسيله» و مصداق بارز اين آيه شريفه اهل بيت: هستند و آنها كشتى نجات مى باشند و هركس به حبل متين آنان چنگ بزند، سعادت دنيا و آخرت را كسب خواهد كرد. اگر يك جوان (به خصوص طلبه جوان) بخواهد توفيق الهى شامل حالش شود بايد به خاندان اهل بيت: محبت واقعى داشته باشد و در مقابل شبهاتى كه بعضى منحرفين به عوام از مؤمنين القا مى كنند، بايستند و ارادت و اخلاص خود را ثابت نمايد و براى سايرين در محبت ومودت به خاندان اهل بيت: الگويى نمونه باشد.
4ـ دورى از ظلم به ديگران: انسان بايد از كارهايى كه ظلم بر ديگران محسوب مىشود بپرهيزد، كه اين عمل در توفيقات و نيل انسان به كمال نقش اساسى دارد. خداوند درهاى رحمت را بر انسانى كه به ديگران ظلم مىكند مىبندد، و توفيق را از او مىگيرد. ظلم مراتبى دارد كه گاهى با القاى شيطان، به نظر شخصى اين طور مىآيد كه اين كار، گناهى نيست و اثرى نمىگذارد، حال آنكه همان كار اثر وضعى دارد و انسان را به فنا مىكشد، اگر شخصى بخواهد كسب
توفيق كند بايد ظلم را ترك كند و در يك كلام كارى به كسى نداشته باشد و سعى كند خود را بسازد. اگر در حالات بزرگان دين نظر شود مشاهده مىگردد كه اين خصوصيت از موارد بارز اخلاقى آنها بوده است.
5ـ شخص طالب كمال اگر طلبه است و مىخواهد در تحصيل موفق شود، بايد ابتدا تمام همش درس و بحث باشد و در كنار آن از تقواى الهى غافل نباشد. طلبه اول بايد خوب درس بخواند تا بتواند مؤثر باشد، سكان هدايت جامعه به دست طلاب است اگر آنها در فراگيرى علوم كوتاهى كنند، علاوه بر آنكه مسئول خواهند بود، نمىتوانند خدمات دينى مؤرى داشته باشد. اگر يك طلبه در درس، مجد باشد و تقواى الهى داشته باشد به طور يقين به درجهاى والا
خواهد رسيد و توفيق خواهد يافت كه به دين خدمت كند. خوب درس خواندن و مراعات تقواى الهى، نورى است به سوى سعادت دنيا و آخرت.
6ـ يكى از مواردى كه مىتواند در جهت تهذيب و تذكيه نفس نقش اساسى داشته باشد، همنشين خوب است، به خصوص طلاب جوان كه مىخواهند مُبلّغ دين، احكام الهى و معارف اهل بيت: باشند. انسان بر اثر نشست و برخاست با افراد ناشايست به مرور زمان حالات معنوى خود را از دست خواهد داد و نورانيتش به تدريج زايل خواهد شد. خداى ناكرده وقتى متوجه مىشود كه ديگر دير شده است، از اين رو بايد از همان ابتداى دوران تحصيل، افرادى كه در درس و بحث و تدين معروف هستند را مورد مشورت خود قرار دهد.
7-اگر خودِ شخص، اهليت تشخيص را ندارد از بزرگان كمك بطلبد و سعى كند با همسن و سالان خود بحث و رفت و آمد داشته باشد. انسان به دوستانى نياز دارد كه بتواند علاوه بر آنكه آنها را مورد مشورت قرار مىدهد، از آنان استفاده علمى نموده و اوقات فراغت خود را با آنان بگذراند. البته بايد دقت كند كه خداى ناكرده وقت خود را به پاى چيزهاى بيهوده مصرف نكرده و از كارهايى كه قلب انسان را سياه مىكند، بپرهيزد. زياد خنديدن حكم نمك زياد در غذا را دارد، طلبه بايد با متانت حرفهاى سنجيده بزند و هر آنچه كه به ذهنش
مىآيد، بيان نكند؛ بلكه بايد قبل از نطق، در مورد تأثيرات آن فكر كند و با آگاهى حرف بزند. اگر در جوانى مراقب كردار و اعمال باشد و تقواى الهى را پيشه كند، سعادت او تضمين است.
ـ رمز موفقيت يك انسان، استفاده از فرصتها است. يك جوان، به خصوص يك طلبه اگر بخواهد در آينده موفق شود، بايد از تمام لحظاتى كه فرا روى خويش دارد استفاده كامل نمايد. همانگونه كه ائمه ما: فرمودهاند: «فاغتنموا الفرص فانها تمرّ مر السحاب؛ فرصتها را مغتنم شماريد كه همچون ابر عبور مىكند»، «الفرصة تمر مر السحاب فانتهزوا فرص الخير؛ فرصتها همچون عبور ابرها مىگذرد بنابراين فرصتهاى نيك را غنيمت شماريد»، «اضاغة الفرصة غصه، فان لكل شىء مده واصلا و...؛ از دست دادن فرصت غمانگيز است...».
8ـ ارتباط معنوى: اگر شخصى بخواهد در كار خود موفق باشد، ابتدا بايد بر كيفيت تكاليف شرعى خود بيفزايد و آن گاه از دعا، ذكر، توسل، شب زندهداری، اعتکاف غافل نشود. سعى كند فرصت‌های موجود را با ارتباط معنوی سپری کند و هرگاه فرصت کرد ادعيه معروف را زمزمه كند و از اذكار، از جمله صلوات و استغفار، باز نماند. بعضى از اعمال مستحبى مثل نماز شب نقش اساسى در كمال معنوى دارد ولى بايد همراه نشاط باشد و به تدريج انجام گيرد. انسان اگر از كم و به تدريج شروع كرد، بر عمل استمرار پيدا خواهد كرد، وليكن عجله در انجام اعمال مستحبى و كثرت آن، ممكن است بعضى را خسته كند و چه بسا انسان ديگر توفيق انجام نوافل و ادعيه و... را نيابد. هر جوانى اگر اعمال مستحبى را به تدريج انجام دهد، بر آن عادت خواهد كرد و نورانيت خاصى كسب خواهد نمود. بعضى از جوانان و طلاب در انجام مستحبات افراط مىكنند، تجربه ثابت كرده كه آنها در استمرار كار موفق نمىشوند، زود خسته شده و آن را ترك مىكنند.
9ـ از ديگر مواردى كه در پيشبرد انسان به سوى فتح قله سعادت و كمال در دنيا و عقبى از اهميت به سزايى برخوردار است، مسئله توكل است. اگر عمل، خالصانه و همراه با توكل انجام گيرد سرانجام، رضايت ايزدمنّان را به دنبال خواهد داشت. انسان مؤمن و متديّن، ضمن آنكه كار را خالصانه و براى خدا انجام مىدهد، مزد و پاداشش را هم بايد از خدا بخواهد و پروردگار متعال به او عنايت خواهد كرد. توكل، خود بهترين زمينه است براى انسان در مسير كسب معنويت و ارتقاى درجه.
10ـ دورى از غرور و متخلق شدن به صفات حميدهاى مثل تواضع و فروتنى، انسان بايد در تمام مراحل زندگى از غرور و كبر دورى كند و از خداوند متعال و اهل بيت: بخواهد كه توفيقش دهند تا هيچگاه فريب شيطان را نخورد، و با تواضع، فروتنى و ساده زيستى مرضىِّ امام زما خواهد بود. جوانان، به خصوص طلاب با خواندن و ياد گرفتن چند اصطلاح نبايد مغرور شوند؛ بلكه از خدا بخواهند كه لحظهاى آنان را به خود وا مگذارد و در دل زمزمه كند كه: «الهى لا تكلنى الى نفسى طرفة عين ابدا».
