مراجع معظم تقلید
منبع:سایت معظم له
فقيه عاليقدر حضرت آيت الله العظمي حاج سيّد مرتضي حسيني مرتضوي لنگرودي در حدود سال 1306 هـ . ق (1268 هـ . ش)در يكي از توابع شهرستان لنگرود، در بيت سيادت و تقوي، چشم به جهان گشودند.
ايشان پس از گذراندن دروس مقدّماتي در اين شهر، تحصيلات ديني خود را از سال 1322 هـ . ق در حوزه‌هاي علميّة رشت و قزوين، تا مقطع سطح پي گرفتند و سپس وارد حوزة علميّة تهران شده و در كنار تلمّذ در محضر بزرگاني همچون حكيم متألّه ميرزا هاشم اشكوري و آموختن دروس معقول از جمله: اسفار، شرح اشارات، شرح فصوص، شوارق لاهيجي، به تدريس شرح لمعه، هداية ميبدي و كتب ديگر پرداخت .
آن فقيه فرزانه پس از 8 سال اقامت در تهران (1327 ـ 1335 هـ . ق) عازم نجف اشرف ـ مهد علم و فضيلت ـ شد و با شركت در حلقة دروس اساتيد مبرّزي چون مرجع علي‌الاطلاق آيت الله العظمي حاج سيّد ابوالحسن اصفهاني و محقّق كبير آيت الله العظمي حاج ميرزا محمّد حسين نائيني و ديگر عالمان و فرزانگان آن ديار، به مراتب عالي علمي و عملي نايل گشت. اين دو استاد بزرگ حوزة علميّة نجف ـ همچون ساير اساتيد ايشان ـ در اجازات متعدّد اجتهادي و روايي، منزلت علمي ايشان را با مضاميني كم‌نظير ستوده‌اند.
آن مرحوم در سال 1361 هـ . ق پس از نيل به درجات بالاي علمي، به ايران مراجعت نمود و در تهران رحل اقامت افكند و با تدريس سطوح عالي و خارج فقه و اصول، مشتاقان و طالبان علم را از اندوخته‌هاي سال‌هاي متمادي تحصيل و تحقيق خود بهره‌مند ساخت و در کنار آن، از خدمات ديني و اجتماعي غافل نبود كه برخي از آنها عبارتند از:
1ـ توسعه و بازسازي مسجد و مدرسة حاج ابوالفتح، (فتحيّه) كه در بدو ورود ايشان به حالت مخروبه درآمده بود.
2ـ تأسيس كتابخانه‌اي مجهّز براي تأمين نياز علمي طلاّب.
3ـ تعليم و تربيت طلاّب مستعدّ.
4ـ احيا و تعظيم شعائر ديني با تبيين بحوث اعتقادي، تقويت و تأسيس هيئات ديني و برگزاري مجالس متعدّد مذهبي.
آيت الله العظمي لنگرودي در سال 1373 هـ . ق به شهر قم ـ عشّ آل محمّد ـ مهاجرت كردند و به تدريس خارج فقه و اصول در منزل خود واقع در كوچة عشقعلي (محلّ فعلي مدرسة علميّة آيت الله العظمي لنگرودي (پرداختند. اين درس پربار پس از چندي بر اثر استقبال طلاّب و فضلا، به مسجد عشقعلي منتقل شد.
از علما و فضلايي كه از محضر آن اسطوانة علم و فضيلت مستفيض شدند ـ علاوه بر چهار فرزند مجتهد ايشان ـ مي‌توان به حضرات آيات و حجج اسلام: شيخ محمّد‌علي طالقاني، شيخ محمّد‌علي كاشفي، شيخ احمد تفضّلي، سيّد محمّد اشكوري، سيّد عبدالحميد هاشمي خويي، شيخ موسي الهي، سيّد جلال حيدري يزدي، شيخ عليرضا ممجّد، شيخ محمود تحريري، شيخ محمّد امينيان، شيخ زين العابدين قرباني، شيخ محمود فاضل كاشاني، شيخ محمّد‌تقي اميني املشي، شيخ صادق احسان بخش، شيخ محمّد واصف لاهيجي، شيخ محمّد‌تقي قوام الشريعه، شيخ عبدالمكارم ربّاني املشي، سيّد محمّد‌باقر بني‌سعيد قاضي محلّه‌اي، شيخ موسي زنجاني، شيخ احمد عبد‌منافي، شيخ محمّد مناقبي، شيخ عبدالله قفقازي لنكراني و شيخ احمد مجتهدي تهراني اشاره كرد.
آن فقيد سعيد صاحب تأليفات بسياري است كه اهمّ آنها عبارتند از: تقريرات كامل از آخرين دورة خارج اصول محقّق نائيني(در حال تحقیق و طبع) ، بخش‌هايي از خارج فقه محقّق نائيني ،شرح مبسوطي بر طهارت عروه، حاشيه بر مكاسب، حاشيه بر رسائل، رسائل ثلاث (مطبوع)
پس از وفات مرحوم آيت الله العظمي بروجردي جمع بسياري از مؤمنين در امر تقليد به مرحوم آيت الله العظمي لنگرودی رجوع كردند، امّا افسوس ديري نپاييد كه دست تقدير، امّت شيعه را از وجود آن فقيه فرهيخته محروم ساخت و ايشان در شب اربعين سال 1383 هـ . ق برابر با 1342 هـ . ش در سنّ 77 سالگي پس از عمري مجاهدة علمي و معنوي، دار فاني را وداع گفته و پس از تشييعي با شكوه، در يكي از مقابر صحن عتيق حرم حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) مدفون شد.
مادّة تاريخي رحلت ايشان را «غريب العلم» رقم زده‌اند.
